Osoby poszkodowane przez powódź, która w tym roku dokonała dotkliwych zniszczeń na południu Polski, mogą ubiegać się o zasiłek dla powodzian. Wiele z nich sięgnęło po ten rodzaj pomocy i wnioskowało o 10 tys. pomocy doraźnej na pilne wydatki, 100 tys. na remont domu lub 200 tys. na jego odbudowę. To jednak nie koniec wsparcia. Sejm w ekspresowym tempie uchwalił nowelizację tzw. specustawy powodziowej – ustawy z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 654 z późn. zm.). Nowelizacja przewiduje nowe formy pomocy dla powodzian, łącznie z umorzeniem rat kredytów hipotecznych, ale nie jest to tylko wsparcie finansowe, a także np. dodatkowe urlopy. Jaką pomoc można uzyskać na podstawie znowelizowanej specustawy?
ZASIŁEK DLA POWODZIAN
10 tys. zł doraźnej pomocy
Poszkodowani mogą ubiegać się o dwa rodzaje szybkiego wsparcie w łącznej kwocie 10 tys. zł:
- zasiłek powodziowy w wysokości 2 tys. zł dla rodziny (gospodarstwa domowego) – wypłacany przez wójta lub burmistrza, w terminie dwóch dni od dnia wydania decyzji o przyznaniu zasiłku, w wysokości wartości szkody, maksymalnie 2 tys. zł;
- jednorazowy doraźny zasiłek celowy w wysokości 8 tys. zł – wypłacany z rezerwy celowej na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych, z urzędu lub na wniosek osoby uprawnionej złożony nie później niż 30 dni od wystąpienia klęski żywiołowej, .
Dofinansowanie dla powodzian w ramach ww. zasiłków jest bezzwrotne. Aby je otrzymać trzeba złożyć dwa wnioski, pieniądze bowiem są wypłacane z dwóch różnych tytułów.
Zasiłek dla powodzian na remont lub odbudowę domu – 100 tys. zł lub 200 tys. zł
Wysokość zasiłku zależy od rozmiaru zniszczeń i oszacowanej wartości szkody. Na złożenie wniosku o wsparcie jest tylko 30 dni. Można wnioskować o zasiłek dla powodzian na remont nieruchomości w wysokości do 100 tys. zł, lub na odbudowę domu – do 200 tys. zł. Oszacowania szkody dokonuje osoba posiadająca odpowiednie uprawnienia, albo komisja do spraw szacowania strat, powołana przez samorząd lokalny.
JAKIE WSPARCIE MOŻNA UZYSKAĆ NA PODSTAWIE SPECUSTAWY?
Nowelizacja specustawy przewiduje rożne formy wsparcia dla osób dotkniętych skutkami powodzi, nie tylko zasiłek dla powodzian. Przewidziano także pomoc dla przedsiębiorców. Niektóre nowe formy wsparcia na podstawie specustawy obejmują:
Dla pracowników:
- specjalne, płatne w 100% zwolnienie z pracy w wymiarze 20 dni (koszty zwolnienia częściowo pokrywane są z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych), w celu usuwania skutków powodzi w odniesieniu bezpośrednio do mienia pracownika lub mienia osoby spokrewnionej lub niespokrewnionej pozostającej z nim w faktycznym związku, wspólnie zamieszkującej i gospodarującej,
- podwojony urlop na żądanie (8 zamiast 4 dni),
- Usprawiedliwiona nieobecność w pracy w związku z powodzią – do 10 dni, za wynagrodzeniem minimalnym,
- możliwość wykorzystania urlopu w wymiarze godzinowym, co umożliwia organizacje dnia pracy w taki sposób, by wykonywać pracę w krótszym wymiarze czasu, a częściowo korzystać z urlopu i np. usuwać skutki powodzi w domu,
- możliwość zmniejszenia czasu pracy maksymalnie do połowy etatu na wniosek pracownika, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika,
- Ograniczenie dopuszczalności zatrudniania pracownika w godzinach nadliczbowych oraz delegowania poza stałe miejsce pracy.
Opieka nad dziećmi:
- Zasiłek losowy na cele edukacyjne: zasiłek do 1 tys. zł na ucznia lub przedszkolaka, niezależny od dochodów, dla rodzin, które poniosły szkodę w wyniku powodzi,
- Dodatkowe miejsca w placówkach: w celu zapewnienia opieki nad dziećmi do lat 3 w placówkach opiekuńczych na terenach, gdzie część żłobków, przedszkoli i innych ośrodków jest tym czasowo wyłączona z użytku po zalaniu, nie obowiązują limity ilości dzieci, aby pozostałe placówki przyjęły tymczasowo dzieci z tych nieczynnych,
- Dodatkowy zasiłek opiekuńczy na czas zamknięcia placówki lub szkoły, do której uczęszcza dziecko, albo w czasie niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna dorosłej osoby niepełnosprawnej,
Dla przedsiębiorców i pracodawców
- Zwrot kosztów zatrudnienia: dofinansowanie na wynagrodzenia, nagrody oraz składki na ubezpieczenia społeczne zatrudnianych pracowników oraz skierowanych osób bezrobotnych – dla pracodawcy, którego zakład został zniszczony na skutek powodzi, przyznawane do 12 miesięcy, z uwzględnieniem zakresu i skali zniszczeń u pracodawcy spowodowanych powodzią oraz możliwości dalszego utrzymania przez pracodawcę miejsc pracy,
- Świadczenie interwencyjne z ZUS: dofinansowanie dla powodzian prowadzących działalność gospodarczą – jeśli w wyniku powodzi utracili składniki materiale przedsiębiorstwa niezbędne do dalszego prowadzenia działalności oraz jeśli zobowiążą się do prowadzenia działalności i utrzymania zatrudnienia przez dalsze 6 miesięcy – mogą uzyskać świadczenie do wysokości poniesionej szkody,
- Przedsiębiorcy mogą także liczyć na ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych,
- Zwolnienie z zakazu wykonywania czynności związanych z handlem w niedziele, polegających na rozładowywaniu, przyjmowaniu i ekspozycji towarów pierwszej potrzeby,
- Pracodawca może powierzyć pracownikowi wykonywanie pracy innego rodzaju niż wynikająca z nawiązanego stosunku pracy, jeżeli jest to konieczne w związku z usuwaniem skutków powodzi u tego pracodawcy.
Dla kredytobiorców
- Osoby, które zaciągnęły kredyt mieszkaniowy na nieruchomość, która została następnie uszkodzona lub zniszczona na skutek powodzi w taki sposób, ze czasowo nie nadawała się do zamieszkania, mogą liczyć na wsparcie w postaci spłaty za nich 12 rat kredytu (przez rok) przez Bank Gospodarstwa Krajowego z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców,
- Osoby, które zaciągnęły kredyt mieszkaniowy, a następnie w wyniku powodzi utraciły źródło dochodu, mogą liczyć na wsparcie w postaci spłaty za nich 3 rat kredytu (przez 3 miesiące).
Dla osób z niepełnosprawnością
- środki z PFRON na utrzymanie miejsc pracy dla osób z niepełnosprawnościami, na odtworzenie infrastruktury warsztatów terapii zajęciowej, zakładów aktywności zawodowej, przedsiębiorstw osób niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą, placówek służących rehabilitacji społecznej lub zawodowej,
- dofinansowanie zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, środków pomocniczych i przedmiotów ortopedycznych utraconych lub zniszczonych na skutek powodzi,
- dofinansowania do oprocentowania kredytów bankowych i w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, zaciągniętych na likwidację skutków powodzi w związku z zatrudnianiem i rehabilitacją osób niepełnosprawnych,
- Odroczenie terminu płatności należności z tytułu zwrotu pomocy udzielonej ze środków PFRON.
Dla bezrobotnych
Przyznane bezrobotnym refundacje na wyposażenie lub doposażenie stanowisk pracy, lub środki na podjęcie działalności gospodarczej, mogą zostać umorzone w całości lub w części wraz z odsetkami, jeżeli miejsca pracy uległy zniszczeniu na skutek powodzi. Osobom bezrobotnym, którym umorzono środki przyznane na podjęcie działalności gospodarczej w związku z utratą miejsca pracy na skutek powodzi, przysługuje prawo ponownego złożenia wniosku o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej.
Ponadto ustawa przewiduje szereg ułatwień i udogodnień administracyjnych i formalnych w różnych postępowaniach i procesach, w tym zawieszenie biegu niektórych terminów administracyjnych i sądowych. Bieg terminów rozpocznie się po 14 dniach od zakończenia okresu określanego w rozporządzeniu powodziowym, a terminy które już trwają zostają zawieszone.